تنظیم یک برنامه تغذیه و کوددهی پسته، به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. یکی از آن ها شناخت نیازهای درخت پسته بهار، تابستان و زمستان به مواد غذایی، مراحل رشد آن و زمان مناسب استفاده هر کدام از کودها برای رشد سریع نهال یا پر شدن مغز یا چالکود است. ما در این مقاله قصد داریم نکات مهم و نحوه تنظیم برنامه غذایی و کوددهی درختان باغات پسته را بیان کنیم.
لزوم آزمایش خاک کشاورزی و برگ درخت پیش از کوددهی پسته
امروزه تمامی متخصصان کشاورزی، به باغداران و زمین داران توصیه می کنند پیش از کاشت محصول خود، خاک زمین کشاورزی را آزمایش کنند. این امر در مورد درختان پسته نیز صادق است. چرا که طرز کوددهی زمستانه و بهاره به درخت پسته به طور کامل به نتیجه ای که از آزمایشگاه دریافت می شود بستگی دارد:
تاثیر آزمایش خاک کشاورزی در کوددهی پسته
آزمایش خاک کشاورزی تمامی کمبودها و مشخصات کامل خاک زمین را مشخص می کند. به طور معمول در نتیجه آزمایش، نوع بافت خاک، پی اچ و میزان شوری آن، کمبودها و عناصر موجود در خاک، میزان اشباع و میزان حاصلخیزی آن به طور دقیق نوشته شده است. البته اطلاعاتی که آزمایشگاه به شما می دهد به درست یا غلط بودن نمونه برداری خاک نیز بستگی دارد.
تاثیر آزمایش برگ درختان در تنظیم برنامه کوددهی پسته
برای دریافت توصیه های کودی مناسب جهت پرورش درخت پسته، باید با آزمایش سالانه برگ های درخت، کمبودها و نیازهای آن را به درستی بسنجیم. این کار به ما کمک می کند بدانیم در تنظیم برنامه کوددهی پسته، چه عناصری را بیشتر در نظر بگیریم، چه موادی را به کار ببریم تا خاک اصلاح شود و شرایط مناسبی برای ادامه پرورش درخت پسته پیدا کند.
کدام عناصر در برنامه کوددهی پسته نقش مهمتری دارند؟
اکنون زمان آن رسیده که بدانیم چه عناصر و موادی مهمترین نقش را در رشد بهتر و بهبود کیفیت پسته دارند و باعث می شوند در زمان باردهی کشاورز بیشترین میزان برداشت را داشته باشد. با شناخت این عناصر می توانیم بهترین برنامه غذایی و کوددهی پسته را در فصول مختلف داشته باشیم.
نیتروژن
نیتروژن در برنامه کوددهی پسته باعث افزایش میزان باروری و جوانه زنی آن می شود. به همین دلیل نیز مقادیر مشخصی از آن در تمام فصول مورد نیاز است. یکی دیگر از اثرات نیتروژن، تولید پروتوئین های گیاهی در پسته است. به طوری که اگر درخت پسته به میزان کافی از این عنصر را دریافت نکند علاوه بر کم شدن میزان باروری و عدم رشد جوانه ها، باعث زرد شدن برگ ها، کوچک ماندن آن ها، عدم جوانه زنی میوه و پوک و کوچک ماندن مغز پسته ها می شود. هر درخت در 50 روز آبیاری به 300 گرم این عنصر نیاز دارد.
فسفر
فسفر نیز یکی از عناصر مورد نیاز برای درخت پسته به خصوص اوایل فصل جوانه زنی است. کمبود این ماده و جای ندادن آن در برنامه کوددهی پسته باعث رشد کم، بروز بیماری های مختلف در درخت به دلیل ضعیف شدن آن و بروز مشکلات جدی برای ریشه است. به طور معمول هر درخت پسته در صورت کمبود این ماده، 600 گرم کود فسفر در طول یک سال نیاز دارد.
پتاسیم
پتاسیم عنصر اصلی در پر شدن دانه های پسته و کیفیت بالای محصول است. به همین دلیل نیز کمبود آن در برنامه کوددهی پسته باعث نامرغوب شدن محصولات، تغییر رنگ برگ ها و بروز بیماری های مختلف در درخت است. یکی از انواع این کودها، کود سولوپتاس و پتاس بالا برای پسته است. کمبود پتاسیم در خاک را می توانیم با دادن 1 یا 2 کیلوگیرم پتاسیم در ازای هر درخت پسته بر طرف کنیم.
روی
عنصر روی یکی دیگر از عناصر مورد نیاز برای بهبود کیفیت پسته، رشد بهتر مغزی و خوش عطر و خوش مزه شدن آن است. علاوه بر این جای دادن این ماده در برنامه کوددهی درختان پسته، باعث تنظیم پی اچ خاک می شود. پی اچ خاک یکی از عوامل مهم در کیفیت پسته و میزان باردهی آن است. در نظر داشته باشید که استفاده از آن هم به صورت محلول پاشی و هم به صورت پودری امکان پذیر است.
گوگرد
اغلب زمین هایی که در کشور ما برای کاشت پسته مورد استفاده قرار می گیرند، به دلیل بافت گچیشان، دچار کمبود گوگرد نیستند. اما اگر نتیجه آزمایش خاک شما نشان داد که میزان این ماده در خاک کم است باید به میزان مورد نیاز از آن در برنامه کوددهی پسته جای دهید.
کلسیم
کمبود کلسیم در برنامه کوددهی پسته، علاوه بر کم شدن میزان انتقال مواد موثر در بافت های درخت، باعث عدم تنظیم پی اچ خاک نیز می شود. اکثر خاک های ایران که برای کاشت پسته مورد استفاده قرار می گیرند میزان مورد نیاز کلسیم را دارند. اما کمبود آن را نیز می توان با محلول پاشی میزان مناسبی از این عنصر در کودهای نیترات کلسیم در فصل اردیبهشت بر طرف کرد.
هیومیک اسید
هیومیک اسید در خاک پسته برای بهبود کیفیت مغز، اصلاح خاک پسته و کاهش میزان جذب نمک بسیار موثر است. همچنین این ماده برای جلوگیری از بروز بیماری ها و تنش ها هنگام رشد و افزایش مقاومت درخت نیز بسیار مفید است.
آهن
آهن یکی از عناصر بسیار مهم در رشد و سلامت گیاهان و درختان است. برای درختان پسته نیز این عنصر اهمیت بالایی دارد. نبود این عنصر در برنامه کوددهی باغات پسته نیز می تواند به زرد شدن برگ های درخت و از بین رفتن کامل آن ختم شود. کمبود آهن در خاک باغ را می توان با 2 بار محلول پاشی کود کلات آهن در ماه های خرداد و شهریور بر طرف کرد.
منیزیم
میزان منیزیم به طور معمول در خاک هایی که در آن پسته کاشته می شود زیاد است. بنابراین هنگام کوددهی باید به این مساله دقت شود. چرا که در اکثر اوقات به دلیل میزان زیاد آن درخت دچار مسمومیت می شود.
منگنز
علائم کمبود منگنز در خاک درخت پسته مانند علائم کمبود آهن است. می توانیم برای رفع کمبود این عنصر در خاک، در برنامه کوددهی پسته به ازاء هر درخت میزان 100 تا 150 گرم منگنز به صورت چالکود در زمستان استفاده کنیم.
مس و بور
مس و بور نیز دو عنصری هستند که برای رشد بهتر محصول پسته باغ و کیفیت آن ها بسیار مورد نیاز است. کمبود آن ها نیز در آزمایش خاک به خوبی مشخص می شود. اما به طور کلی می توان برای بر طرف کردن کمبود مس و بور در خاک، از هر کدام از آن ها میزان 50 تا 100 گرم را در زمستان به صورت چالکود برای هر درخت در برنامه کوددهی پسته جای داد.
نحوه تنظیم برنامه غذایی و کوددهی باغات پسته
زمانی که عناصر مهم در رشد درختان پسته را شناختیم بهتر می توانیم یک برنامه کودی برای درختان پسته تنظیم کنیم. اما هنوز یکی مساله باقی مانده و آن هم زمان و روش کوددهی درختان پسته است. چرا که هر کدام از عناصری که در بالا گفته شد در زمان و ماه خاصی مورد نیاز درخت است. حتی میزان مصرف آن نیز نسبت به وسعت باغات پسته متفاوت است. بنابراین بهترین کار این است که از مشاورین باغبانی برای این کار کمک بگیرید. اما در ادامه سعی می کنیم نحوه تغذیه درختان را بر حسب مراحل رشد به طور مختصر توضیح دهیم:
- فصل پاییز تا اواسط فصل زمستان زمان استراحت درختان پسته است. بنابراین بهتر است از کود دادن به درختان در این زمان خودداری کنیم.
- بهترین زمان برای چالکود پسته با کودهای مرغی یا حیوانی، اواسط زمستان است. با این کار مواد لازم جهت آمادگی درخت برای جوانه زدن را به خاک تزریق می کنیم.
- کوددهی اصلی برای باردهی، در اسفند ماه با دادن کودهای فسفر بالا برای افزایش میزان جوانه زنی آغاز می شود.
- ماه فروردین باید با دادن کودهای هیومیک اسید و ازته آغاز شود.
- برنامه کوددهی و تغذیه درخت پسته در بهار و در ماه های اردیبهشت و خرداد باید بر پایه نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، آهن و بور باشد. کودهای مخصوص برای پر شدن مغز پسته بهترین گزینه هستند.
- ماه تیر و مرداد زمانی است که باید به رشد میوه و دانه پسته بیشتر تمرکز شود. بنابراین بیشترین نیاز را به پتاسیم، بور، روی و کودهای حاوی هیومیک اسید دارند.
- پس از اینکه در ماه شهریور محصول را برداشت کردیم باید با دادن کودهایی که کمبودهای خاک را بر طرف می کنند، بافت آن را برای خواب زمستانی، تحمل بیشتر سرما و جلوگیری از بیماری ها آماده کنیم.