در هر فارم گاو شیری میانگین اسکور حرکتی، تولید شیر،جراحات بافت شاخی سم ، لنگش کلینیکی، میزان بروز ورم پستان از جمله مواردی هستند که تحت تاثیر بستر دام قرار دارند.
گزینه‌های زیادی وجود دارد که به تولیدکنندگان شیر برای مدیریت پایدار کود کمک کرده و به آنها امکان میدهد مطابق با مقررات و قوانین زیست محیطی کار خود را پیش ببرند.
خوشبختانه در کشور عزیز ما، ایران، نیاز به انتقال فناوری بستر و اتخاذ سیاست‌هایی که از نوآوری علمی و صنعتی در این بخش شناسایی شده ،مورد حمایت قرار گرفته است. متخصصان مدیریت کود (از خود گاوداران گرفته تا کارشناسان شاغل در سازمانهای زیست محیطی)، وزارت جهاد کشاورزی، اساتید دانشگاه و ایستگاه‌های ترویجی ،از متولیان این مهم میباشند.
آنچه که مد نظر شرکت تعاونی کشاورزی گاوداران اصفهان است ، هموار کردن زمینه برای ترویج عملی این گزینه‌ها در سطح گاوداریهای شیری سراسر کشور از یک سو و شناسایی گزینه‌های موفق و نوآورانه در زمینه‌ی مدیریت کود با توجیه توأمان علمی و اقتصادی از سوی دیگر است.
مدیریت کود:
فرآیند جداسازی مایع-جامد نقش بسیار مهمی در مدیریت دوغاب کودهای دامی دارد، از سوی دیگر محدودیت ها و حوزه عملکرد آنها نیز باید شناسایی شود.
از ارکان اصلی مدیریت کود ، مدیریت بیوگاز حاصله از کودهای گاوی تثبیت کودهای گاوی میباشد . کنترل بو، تولید انرژی (برق و حرارت)، تولید فرآوردهای کمپوست، غیر فعال کردن بذر علف های هرز، کاهش فسفر، حفظ عناصر غذایی کود، از مزایای بیوگاز می باشد. که درمقالات پیشتر، به تشریح آن پرداخته ایم.
مواد هضم شده پس از هضم،نیاز به جداسازی بخش جامد و مایع آن دارد. یکی از اجزای لاینفک چه در سیستم های مدیریت کود در گاوداری ها و چه در طرح های تولید بیوگاز از کودهای گاوی، سپراتورهای کود هستند که بسته به روش جمع آوری و مواد بستری گاوداری، در چرخه تولید بیوگازجای می گیرند.
با دیدگاهی غیر از تولید بیوگاز از فضولات گاوی، دلایل و مزایای دیگری برای معرفی تکنولوژی جداسازی به مراکز دامداری وجود دارد که در این مقاله میخواهیم به تشریح آنها بپردازیم:
- تولید مواد آلی با اهداف مصرفی مختلف
- جداسازی کودهای دامی بهبود حمل و نقل کود
- کاهش خطرات آلودگی منابع آب و خاک
- کاهش فاکتورهای آزار دهنده نظیر بوی بد، پاسخ به امور بهداشتی
- بهره وری از ارزش افزوده فراورده-های کود جامد و بخش مایع
کيفيت و رتبه بندی کود :
در بررسی های انجام گرفته بر رابطه میزان تولید و جیره گاوداریهای پاک و آلاینده در فارم های گاو شیری نشان داده شده است که با جیره های مناسب و مدیریت صحیح میتوان تولید کود را به ازای هر تن تولید کاهش داد.
تحقیقات نشان میدهد اگر تغذیه گاوها به گونه ای باشد که مواد غذایی به شیوه ی مؤثری برای تولید به کار برده نشوند، بخش زیادی از مواد غذایی در مدفوع و ادرار دفع میشود که منجر به آلودگی محیط شده و هزینه های تولید را افزایش میدهد.
نکات کلیدی :
- میانگین تولید کود گاوهای شیری 64 کیلوگرم به ازای هر رأس گاو میباشد
- جایگزین کردن علوفه خشک با سیلاژ ذرت ، دفع را کاهش میدهد.
- میزان دفع فسفر و نیتروژن به مقدار آنها در جیره بستگی زیادی دارد.
- گاوهایی که باجیره های دارای سیلاژ ذرت بالا تغذیه شوند نسبت به علوفه خشک، نیتروژن کمتری دفع میکنند.
شناسایی بیماری‌ها از طریق کود :
1- ناباروری بدون علت : در گله های گاو شیری خیلی از موارد ناباروری بدون مشخص شدن علت آن بوجود می آید و از طرفی هیچگونه واکسیناسیون و کنترل علیه بیماری اسهال ویروسی گاو در گاوداریهای صنعتی صورت نمیگیرد، ضرورت بررسی میزان شیوع این بیماری در سطح گاوداریهای شیری میتواند پاسخی بر ناباروری بدون علت گاو شیری باشد.
2- توسعه تومورها در دستگاه گوارش حیوان: از علایم توسعه تومورها در دستگاه گوارش حیوان میتوان به بروز یبوست در گاو شیری اشاره کرد. وقوع یبوست در گوساله ها در روزهای اول پس از تولد نشان دهنده آسیب شناسی های مادرزادی احتمالی دستگاه گوارش است.
3-در صورت بروز یبوست در گاوهای جوان میبایست فاکتورهای موثره در یبوست به شرح ذیل مورد بررسی قرار گیرد:
نوشیدن شیر خیلی سرد یا گرم ؛-نوشیدن شیرهای بیات ، ترش و آلوده. یک انتقال شدید هنگام تغذیه گوساله از شیر کامل به شیر بدون چربی. عدم رعایت رژیم غذایی ، برنامه روزمره ؛ تغذیه بیش از حد یا تغذیه ناکافی حیوان؛ عدم دسترسی مداوم به آب آشامیدنی شیرین ؛ عامل روانشناختی ، به عنوان مثال ، از شیر گرفتن مادر. انتقال سریع به تغذیه بزرگسالان بدون اینکه ابتدا به خوردن غذای درشت و شاد عادت کند.
